Η Ιστορία του Fuzz Pedal

Η ιστορία του fuzz είναι σχετικά μεγάλη αλλά εγώ το γνώρισα την δεκαετία του 80 καθώς ήταν το μόνο πετάλι παραμόρφωσης που μπόρεσα να βρω εκείνη την εποχή. 'Έμοιαζε με ιπτάμενο δίσκο και ήταν γερό, βαρύ και καλοφτιαγμένο αλλά τα transistor ήταν ευαίσθητα στις συχνότητες των ραδιοερασιτεχνών της εποχής και όταν άνοιγες το volume της κιθάρας να παίξεις κανένα ριφ είχες υπόκρουση με κλαρίνα και βιολιά και αφιερώσεις. Αν ανοίξει κοντά σου ένας πομπός  στα 1000 watt θα καταλάβεις τι περιγράφω. Αργότερα βγήκαν και τα πρώτα παράνομα ραδιοταξί και άκουγες και τις κλήσεις από τα cb.  Εκείνη την εποχή λοιπόν ξεκίνησα το diy και το ψάξιμο με τα ηλεκτρονικά εφέ αλλά το γέλιο που κάναμε με το fuzz face δεν ξανάγινε. 

Ως προς τον ήχο του σαν πετάλι ξεχώριζε από τον τρόπο που καθάριζε  αλλά και από το κράτημα του ήχου όταν άνοιγες το volume της κιθάρας δίνοντας μεγάλη ποικιλία ήχων και έκφρασης και δεν είναι τυχαίο που χρησιμοποιείται ακόμα από αρκετούς κιθαρίστες.

FUZZ  

Οι πρώτες Πειραματικές Παραμορφώσεις (1940s–1950s)

Το fuzz γεννήθηκε από λάθη και παραμορφώσεις της ενίσχυσης. Στα τέλη της δεκαετίας του ’40 και στις αρχές του ’50, κιθαρίστες και ηχολήπτες παρατηρούσαν παραμορφώσεις (breakup).

Η πρώτη «ελεγχόμενη» λύση ήρθε το 1961 με το Gibson Maestro FZ-1 Fuzz-Tone, το οποίο προσπάθησε να μονιμοποιήσει αυτήν την κοκκώδη παραμόρφωση.

Οι πρώτες εκδόσεις του Fuzz Face, από το 1966 μέχρι το 1969, χρησιμοποιούσαν τρανζίστορ γερμανίου AC128 και NKT275 και ήταν ασταθές στις θερμοκρασίες αλλά με πιο μαλακό ήχο.

Από το 1969 άρχισαν να χρησιμοποιούν τρανζίστορ πυριτίου, πλαστικά BC183LS, ενώ αργότερα τρανζίστορ μεταλλικού περιβλήματος BC108CS με αποτέλεσμα το κύκλωμα να είναι πιο σταθερό αλλά ο ήχος πιο σκληρός. 

Τι χαρακτηρίζει το Fuzz Face:

• Χρησιμοποιεί τρανζίστορ γερμανίου (ή πυριτίου σε νεότερες εκδόσεις) για να δημιουργήσει την χαρακτηριστική "fuzz" παραμόρφωση.

• Το κύκλωμα είναι μη γραμμικό, με έντονη παραμόρφωση και κορεσμό.

• Έχει απλή αρχιτεκτονική: δύο τρανζίστορ, μερικές αντιστάσεις και πυκνωτές — σχεδιασμένο για να παραμορφώνει σκόπιμα το σήμα της κιθάρας.

Δεκαετία του εξήντα (1965–1968)

Στα μέσα της δεκαετίας του ’60, το fuzz ήταν το μοναδικό πετάλι παραμόρφωσης που υπήρχε. 

•  1965: Vox Tone Bender MkI – το πρώτο εμπορικό fuzz με germanium transistor.
•  1966: Arbiter/Fuzz Face – το fuzz του Jimi Hendrix, με μινιμαλιστικό κύκλωμα και έντονη «συμπίεση».
•  1967: Dallas-Arbiter Tone Bender MkII και Sola Sound Tone Bender – οι πρώτες βρετανικές παραλλαγές που έκαναν το fuzz must-have εφέ.

Από το Classic Rock έως το Doom (1970s–σήμερα)

Η δεκαετία του ’70 έφερε ποικιλία και εναλλακτικές:

• Electro-Harmonix Big Muff – πιο «πυκνό» και sustain-άτο fuzz.

• Ibanez Tube Screamer & DOD 250 – υβριδικά overdrive με πιο καθαρή απόκριση.

• Boutique κατασκευαστές  αναβιώνουν vintage κυκλώματα και πειραματίζονται με silicon και MOSFET transistors.

Σήμερα το fuzz είναι παντού: από indie rock έως extreme metal, κι από DIY clones μέχρι limited-edition reissues.

analogman.com/fuzzface

Ανάλυση του Big Muff Pi

Ιστορικό Υπόβαθρο

Το Big Muff Pi σχεδιάστηκε από την Electro-Harmonix στις αρχές της δεκαετίας του ’70. Αποτελεί εξέλιξη των πρώτων fuzz-circuit, εστιάζοντας σε πλούσιο sustain και ομαλό distortion. Πήρε το όνομά του από το «πυκνό» («muff») χαρακτήρα του ήχου και γρήγορα έγινε αγαπημένο των ροκ και προοδευτικών κιθαριστών.

Δομή Κυκλώματος

Το κλασικό Big Muff Pi βασίζεται σε τέσσερα στάδια τρανζίστορ με διόδους κλιπαρίσματος:

• Στάδιο 1 & 2: Διπλή αύξηση σήματος (gain stages)

• Στάδιο 3: Δίοδο clipping για κοκκώδη παραμόρφωση

• Στάδιο 4: Έξοδος με tone control και buffer

Βασικά Χαρακτηριστικά Ήχου

• Έντονο sustain που «κρατά» τη νότα ατελείωτα

• Ομαλή αλλά γεμάτη παραμόρφωση με «σιδερένιο» χαμηλό φάσμα

• Tone control που κόβει ή ενισχύει τα μεσαία για να προσαρμόσεις τον χαρακτήρα

• Διαυγής απόκριση στα ψηλά, χωρίς να γίνεται «σπινθηροβόλος»

Δημοφιλείς Εκδόσεις

Έκδοση	Περιγραφή	Σημειώσεις
Original NYC Big Muff (1970s)	Αλουμινένιο κουτί, vintage fuzz	Μέτριο headroom, ζεστό midrange
Sovtek Big Muff Pi	Ευρεία διάδοση στις ‘90s, πιο «thick» ήχος	Πιο δυνατό low-end, λιγότερη ευαισθησία σε volume
Op-Amp Big Muff Pi	Χρησιμοποιεί OP-amps αντί για τρανζίστορ	Καθαρότερη απόκριση, πιο σταθερό EQ
Deluxe Big Muff Pi	Διπλός διακόπτης tone wicker & mids boost	Μεγαλύτερη ευελιξία tonal shaping

Side-by-Side Doom Suitability

Pedal	Brand	Core Feature	Doom Fit
Chelsea Low End Fuzz Driver	EQD	Dedicated low-end boost	Sculptable bottom end, perfect for stoner riffs
Hoof® Hybrid Fuzz	EQD	Silicon + germanium voicing	Huge, textured grind with sagging lows
Hoof Reaper® Double Fuzz	EQD	Dual-stage fuzz + octave up	Pair classic fuzz with sub-octave rumble
FU-2 Octave Fuzz	Fuzzlord	Octave-down + silicon fuzz	Massive sub frequencies for cavernous tone
FTW666 Fuzz	Fuzzlord	Thick Russian-style Muff	Saturated mids and volcanic sustain
Void Master Fuzz	Fuzzlord	Gated fuzz with scoopable mids	Tight attack, killer for slow doom chugs

Mods & Παραλλαγές

• Swap germanium τρανζίστορ για πιο «ζεστό» fuzz

• Προσθήκη switchable mids-cut κύκλωμα για να αφαιρείς τα μεσαία

• Alter bias potentiometers για διπλό bias control σε κάθε στάδιο

• DIY PCB clones με τριπλό toggle για επιλογή clipping (διοδικό, germanium, silicon)

Γενικά συμπεράσματα:

Υπάρχουν αρκετά πετάλια κιθάρας και μπάσου που χρησιμοποιούν τα ίδια ή παρόμοια κυκλώματα και για το ehx Big Muff υπάρχουν και βιβλία με αναλύσεις γιατί έχει πολλά μοντέλα. Eπίσης υπάρχουν και αρκετά σχέδια για να το φτιάξει κάποιος.

Κάποια από αυτά τα πετάλια είναι πιο εξειδικευμένα και κάποια επιδέχονται και πιο εύκολα μετατροπές. 

Για κάποιον που θέλει πιο οικονομικά να δοκιμάσει Dolamo & Behringer προσφέρουν αξιόπιστο χαρακτήρα fuzz χωρίς να ξοδέψει πάνω από 30 €. και για κλασικό, “ζεστό” germanium fuzz, το Satisfaction Pi στα 60 € 

Για DIY λύσεις, μπορείς να φτιάξεις clones αυτών των κυκλωμάτων με kit σχετικά οικονομικά αλλά μην το κάνεις με germanium τρανζιστοράκια από ραδιόφωνο αντίκα. Αυτά μπορεί να σου χρειαστούν αλλού δεν κάνουν όμως για κύκλωμα ενίσχυσης. 

wiki/Fuzz_Face

Αν έχεις κάποια σχετική εμπειρία μπορείς να την γράψεις στα σχόλια (greeck, english,french).